Divadelní noviny > Burza Zahraničí

Zemřel Andrzej Wajda

Andrzej Wajda

6. 3. 1926, Suwałki, Polsko – 9. 10. 2016 Krakov, Polsko

Jedna z největších postav světové kinematografie, současně byl též divadelním režisérem a dramatikem. Jako režisér, autor a pedagog ovlivnil skoro čtyři generace tvůrců.

Narodil se v Suwalkách poblíž litevských hranic. Jeho matka učila na ukrajinské škole, otec se-  stejně jako tisíce dalších polských důstojníků – stal za druhé světové války obětí katyňského masakru, spáchaného příslušníky stalinské policie NKVD.

Vystudoval filmovou školu v Lodži. Jeho režijní počátky se datují do padesátých let 20. století, kdy vznikla stěžejní díla tzv. polské filmové školy – Kanály či Popel a démant.

Vedle řady zdařilých filmových adaptací významných polských próz, zejména Jaroslawa Iwaszkiewicze (Slečny z Vlčí, 1979) nebo Adama Mickiewicze (Pan Tadeáš, 1999) se stal v 70. a 80. letech přední osobností tzv. kina morálního neklidu, jehož estetikou i myšlenkovými základy byly ovlivněny například snímky Člověk z mramoru (1976), Člověk ze železa (1981) nebo Dirigent (1979). Ty se kriticky staví vůči tehdejší socialistické přítomnosti Polska a budovatelskému nadšení. V 80. a 90. letech natočil další velké filmy – historické fresky Danton a Pan Tadeáš. V roce 2007 natočil další – pro Polsko (i pro něj) zásadní – film masakru polských vojáků sovětskou NKVD, snímek Katyň. V posledních letech natočil intimní drama Puškvorec (2009) a životopisné drama Walesa: člověk naděje (2013). Ostatně i v letošních oscarových nominacích má své želízko v ohni. V kategorii neanglicky mluvených děl je jeho poslední snímek Afterimage, v originále Powidoky (Paobrazy).

Byl též významným divadelním režisérem. Poprvé v divadle režíroval v roce 1959 v Teatru Dramatyczném v Gdyni hru Vincenca Gazza Klobouk plný deště (prem. 1. 5. 1959), nejvíce je však spojován s Teatrem Starym (Starém divadle) v Krakově a Teatru Powszechném ve Varšavě. Režíroval i mimo Polsko. V roce 1986 připravil v (západo)berlínské Schaubühne Dostojevského Zločin a trest (prem. 29. 11. 1986), v roce 1989 v tokijském divadle Benisan pod názvem Nataša adaptaci Dostojevského Idiota (více o divadelních Wajdových režiích zde). Tuto Wajdovu dramatizaci uvádělo pod názvem Nastasja Filippovna do jara 2016 brněnské Divadlo U stolu (prem. 1. 12. 2012).

Je držitelem řady ocenění, včetně Oscara, kterého získal v roce 2000 za celoživotní dílo.

Zemřel v neděli večer v Krakově. Hospitalizován byl před několika dny a nacházel se v kómatu. Podlehl dýchacím potížím.

///

„Tragedię pokolenia Maćka Chełmickiego“ – notował Maciej Karpiński – „pokazał Wajda za pomocą ascetycznych środków filmowych, tragedię rówieśników Maćka z roku 1831 – za pomocą bogactwa środków teatralnych i nieledwie operowej muzyki. Ale tragedia była ta sama“ („Andrzej Wajda – teatr“ Warszawa, 1980).

Ważnym spektaklem była też „Sprawa Dantona“ Stanisławy Przybyszewskiej (1976) w Teatrze Powszechnym. Tym razem Wajda zrezygnował z teatralnych efektów skupiając całą uwagę publiczności, umieszczonej po obu stronach przestrzeni gry, na sporze głównych protagonistów, których grali Wojciech Pszoniak i Bronisław Pawlik. Widzowie uczestniczyli w akcji. Raz byli deputowanymi w Konwencie, kiedy indziej członkami Trybunału. Następny rok przyniósł premierę w Teatrze na Woli w Warszawie. Wajda wystawił „Gdy rozum śpi“ Antonia Buero Vallejo ze świetnym Tadeuszem Łomnickim w roli Francisco Goi.

Przedstawieniami z lat 70. Wajda zajął miejsce wśród najwybitniejszych polskich twórców teatralnych. Potwierdziły to kolejne premiery, m.in. „Nastazja Filipowna“ według „Idioty“ Fiodora Dostojewskiego (1977) z kreacjami Jerzego Radziwiłowicza i Jana Nowickiego. Jak pisała Teresa Krzemień:

„Gdyby reżyseria Wajdy ograniczać się miała w ‚Nastazji‘ tylko do wyboru obsady tych dwóch ról – już byłaby to reżyseria wielka“ („Kultura“ 1977, nr 3).

Wydarzeniem stało się również „Z biegiem lat, z biegiem dni…“ (1978), wielkie widowisko o Krakowie okresu Młodej Polski. Tak samo, jak w filmie, również na scenie Wajda nie bał się wchodzenia w sam środek politycznych sporów. Tak było w przypadku „Antygony“ Sofoklesa (1984, Stary Teatr w Krakowie), którą rozegrał w realiach stanu wojennego. Nie bał się także eksperymentów: w 1989 r. obsadził Teresę Budzisz-Krzyżanowską w roli „Hamleta“ (Stary Teatr w Krakowie). W kolejnej wersji „Nastazji“ granej w tokijskim Teatrze Benisan (1989) tytułową rolę zagrał z kolei mężczyzna, Tamasaburo Bando, gwiazdor japońskiego teatru Kabuki – aktor występujący w rolach kobiecych. W latach 80. i 90. Wajda zrealizował w teatrze także m.in. „Pannę Julię“ Augusta Strindberga (1988, Teatr Powszechny w Warszawie), „Dybuka“ Szymona An-skiego (1988, Stary Teatr w Krakowie), „Mishimę“ Mishimy Yukio (1994, Stary Teatr w Krakowie), „Improwizację wrocławską“ Tadeusza Różewicza (1996, Teatr Polski we Wrocławiu) oraz „Klątwę“ Stanisława Wyspiańskiego (1997, Stary Teatr w Krakowie) i „Makbeta“ Szekspira w Starym Teatrze w Krakowie (2004).

Kilka swoich inscenizacji Wajda opracował na nowo dla Teatru Telewizji, m.in. w 1978 r. „Noc listopadową“. W 1980 r. na podstawie „Z biegiem lat, z biegiem dni…“ powstał telewizyjny serial. Zekranizował także słynny spektakl Teatru Cricot 2 – „Umarłą klasę“ w reżyserii Tadeusza Kantora (1977). W spektaklu „Bigda idzie“ według Juliusza Kadena-Bandrowskiego (1999), gdzie znów wykorzystując stary tekst, tym razem dotyczący polski międzywojennej, zawarł aktualną opowieść o współczesnej Polsce. W 2001 r. przygotował telewizyjną inscenizację „Nocy czerwcowej“, ostatniego opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza o miłości i patriotyzmie wplątanych w trudne polskie losy naznaczone upadkiem Powstania Styczniowego.

///

Ważniejsze nagrody i odznaczenia:

• 1955 – nagroda państwowa (wyróżnienie) za reżyserię filmu „Pokolenie“
• 1957 – Nagroda Specjalna Jury Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cannes za film „Kanał“
• 1959 – nagroda jury i FIPRESCI za film „Popiół i diament“ na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji
• 1968 – nagroda Komitetu ds. Polskiego Radia i Telewizji za reżyserię filmu TV „Przekładaniec“
• 1971 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za twórczość reżyserską w ostatnim okresie
• 1973 – Srebrna Muszla za reżyserię „Wesela“ na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w San Sebastian
• 1974 – zwycięstwo w plebiscycie widzów za najlepszy debiut 30-lecia, za film „Pokolenie“ na 6. Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie; nagroda państwowa I stopnia za wybitne osiągnięcia w dziedzinie reżyserii filmowej; „Drożdże“ – nagroda tygodnika „Polityka“; „Złota Kamera“ – nagroda miesięcznika „Film“ dla „Wesela“, najlepszego filmu fabularnego
• 1975 – nagroda główna za inscenizację „Sprawy Dantona“ Stanisławy Przybyszewskiej w Teatrze Powszechnym w Warszawie na Opolskich Konfrontacjach Teatralnych; Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia; Złote Lwy Gdańskie za „Ziemię obiecaną“ na 2. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku; Order Sztandaru Pracy II klasy z okazji 30-lecia kinematografii w Polsce Ludowej
• 1976 – nagroda dziennikarzy dla „Ziemi obiecanej“ na 3. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Brukseli; Wielka Nagroda „Złotego Kłosa“ dla filmu „Ziemia obiecana“ podczas „Tygodnia Filmu“ w Valladolid; Dyplom Ministra Spraw Zagranicznych za wybitne zasługi w propagowaniu polskiej kultury za granicą; Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Polskiego Radia i Telewizji
• 1978 – Premio David di Donatello „Luchino Visconti“ – włoska nagroda przyznana w uznaniu dla walorów artystycznych filmów oraz za różnorodność podejmowanej tematyki i całokształt osiągnięć twórczych; nagroda jury dla filmu „Ziemia obiecana“ na 18. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cartagenie w Kolumbii i nagroda dla najlepszego reżysera; jedyna nagroda przyznana przez jury na 19. Międzynarodowym Festiwalu Filmu Neorealistycznego w Avelino we Włoszech, „Ziemia obiecana“; Złote Lwy Gdańskie za film „Bez znieczulenia“ na 5. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku; nagroda FIPRESCI za film „Człowiek z marmuru“ na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes
• 1979 – Złote Lwy Gdańskie za film „Panny z Wilka“ na 6. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku; nagroda Jury Ekumenicznego dla filmu „Bez znieczulenia“ na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes
• 1979 – nagroda za całokształt twórczości na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w La Rochelle; Order Cyryla i Metodego w uznaniu zasług dla rozwoju polsko-bułgarskiej współpracy kulturalnej
• 1980 – Specjalne „Złote Grono“ za odkrywanie nowych talentów aktorskich i konsekwentne stwarzanie im szans artystycznego rozwoju na 12. Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie; Nagroda I stopnia Przewodniczącego Komitetu ds. Polskiego Radia i Telewizji za szczególnie cenną twórczość i współpracę artystyczną z TVP; nagroda FIPRESCI, OCIC i Baskijskiego Towarzystwa Kulturalnego za film „Dyrygent“ na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w San Sebastian
• 1981 – doktorat honoris causa American University w Waszyngtonie; Złota Palma i Nagroda Jury Ekumenicznego za film „Człowiek z żelaza“ na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes
• 1982 – odznaczony francuską Legią Honorową; Nagroda Fundacji Onassisa za pracę na rzecz praw ludzkich i godności
• 1983 – Cezar – nagroda Francuskiej Akademii Sztuki i Techniki Filmowej dla filmu „Danton“
• 1985 – Nagroda im. Gottfrieda Herdera za wkład w zacieśnienie stosunków kulturalnych z narodami wschodniej i południowej Europy
• 1986 – Nagroda im. Luigiego Pirandella za twórczość i działanie w dziedzinie teatru
• 1987 – Nagroda Kyoto japońskiej Fundacji Inamori za działalność na rzecz rozwoju nauki, techniki i myśli ludzkiej
• 1989 – doktorat honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego
• 1990 – Felix – nagroda europejska za całokształt twórczości; wyróżnienie jury za film „Korczak“, wyjątkowe osiągnięcia i postawę artystyczną na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes
• 1991 – dyplom „BESEF ’91“ za całokształt twórczości na I Belgradzkim Festiwalu Filmu Środkowoeuropejskiego BESEF; Nagroda Przewodniczącego Komitetu Kinematografii przy Ministrze Kultury za reżyserię filmu „Korczak“
• 1993 – Dyplom Członka Honorowego Stowarzyszenia Autorów ZAiKS (wręczony z okazji 75-lecia ZAiKS-u); nagroda za reżyserię „Wesela“ Stanisława Wyspiańskiego w Starym Teatrze w Krakowie na 18. Opolskich Konfrontacjach Teatralnych
• 1994 – francuski Order Sztuk Pięknych i Nauk Humanistycznych; tytuł Honorowego Profesora Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie; Artur – nagroda Muzeum Kinematografii w Łodzi
• 1995 – japoński Order Wschodzącego Słońca; doktorat honoris causa Université Libre de Bruxelles w Belgii; nagroda polskiego ośrodka ITI za popularyzację polskiej kultury teatralnej za granicą; doktorat honoris causa Uniwersytetu „Lyon 2 Lumière“ w Lyon we Francji
• 1996 – Super Złota Kaczka – nagroda czytelników miesięcznika „Film“ dla filmu „Ziemia obiecana“; Praemium Imperiale – nagroda Japońskiego Towarzystwa Popierania Sztuki; nagroda Warszawskiej Premiery Literackiej za autorską książkę „Wajda – filmy“; Srebrny Niedźwiedź za całokształt twórczości, ze szczególnym uwzględnieniem filmu „Wielki Tydzień“ na 46. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie
• 1997 – nagroda dla najlepszego reżysera za film „Panna Nikt“ na 13. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Troi w Portugalii
• 1998 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki w dziedzinie filmu; tytuł Honorowego Obywatela Miasta Łodzi; Złote Lwy – nagroda za całokształt twórczości, za wybitny wkład w historię kina na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji
• 1999 – Nagroda Wolności za twórczość filmową i „bezprzykładne zaangażowanie na rzecz wolności“ na Freedom Film Festival w Berlinie, Kryształowy Irys – nagroda za całokształt twórczości na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Brukseli; tytuł Małopolanina Roku 1999; Brylantowy Bilet – nagroda Stowarzyszenia Kina Polskiego dla „Pana Tadeusza“ – filmu gromadzącego największą ilość widzów
• 2000 – medal 400-lecia Warszawy; Nagroda Specjalna Jury dla Duetu Reżyser-Operator (Andrzej Wajda – Witold Sobociński) na 8. Festiwalu Camerimage w Łodzi; honorowy tytuł Krakowianina Roku 1999 za „wzruszenia, których dostarcza swoimi filmami“; Człowiek Roku 1999 w plebiscycie „Gazety Krakowskiej“; doktorat honoris causa Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi; Nagroda im. Konrada Swinarskiego przyznawana przez miesięcznik „Teatr“ za reżyserię spektaklu Teatru TV „Bigda idzie“ Juliusza Kadena-Bandrowskiego; doktorat honoris causa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie; tytuł Honorowego Obywatela Radomia; tytuł Honorowego Obywatela Gdyni; Nagroda Honorowa za najlepszą realizację klasyki polskiej w Teatrze TV dla spektaklu „Bigda idzie“ według powieści Juliusza Kadena-Bandrowskiego na 25. Opolskich Konfrontacjach Teatralnych; Orzeł – Polska Nagroda Filmowa – za całokształt twórczości; Oskar – nagroda Amerykańskiej Akademii Filmowej za całokształt twórczości; Złota Taśma – nagroda Koła Piśmiennictwa Filmowego przy Stowarzyszeniu Filmu Polskiego dla filmu „Pan Tadeusz“; Wielka Nagroda Fundacji Kultury za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kultury za rok 1999, za film „Pan Tadeusz“ i spektakl Teatru TV „Bigda idzie“; tytuł Najsławniejszego Polaka 1999 Roku przyznany w plebiscycie słuchaczy Polskiego Radia; tytuł Honorowego Obywatela Miasta Suwałk; Człowiek Roku – wyróżnienie przyznawane przez dziennik „Życie“; Super Wiktor – nagroda dla najpopularniejszych osobowości telewizyjnych – za całokształt twórczości; Człowiek Roku 1999 w plebiscycie ogłoszonym przez tygodnik „Wprost“
• 2001 – Komandoria Legii Honorowej Republiki Francuskiej, najwyższe francuskie odznaczenie; niemiecki Wielki Krzyż Orderu Zasługi; doktorat honoris causa Moskiewskiej Akademii Teatralnej (GITIS); Grand Prix w kategorii Teatru TV dla spektaklu „Bigda idzie“ na Festiwalu „Dwa Teatry“ w Sopocie; nagroda za „naprawę spraw ludzkich“ przyznawana przez czeską Fundację „Pangea“ (nie tylko za osiągnięcia, ale również za etyczną wymowę twórczości)
• 2002 – Róża Małego Księcia – nagroda publiczności Festiwalu Filmowego Polska – Europie, Europa – Polsce – wyróżnienie za twórczy dorobek dla osobistości najwybitniejszych, które swą spuścizną wzbogaciły rodzimą i światową kulturę; doktorat honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego; Nagroda Specjalna Business Centre Club za przyczynianie się do rozwoju przedsiębiorczości i gospodarki rynkowej w Polsce
• 2003 – tytuł Civitate Wratislaviensi Donatus (Honorowego Obywatela Wrocławia); Brązowy Granat – nagroda za film Zemsta na 7. Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Komediowych „Z uśmiechem do Europy“ w Lubomierzu ; The Christopher Awards – amerykańska nagroda za kierownictwo artystyczne filmu dokumentalnego Marcela Łozińskiego „Pamiętam“; doktorat honoris causa Ogólnorosyjskiego Państwowego Instytutu Kinematografii (WGIK-u) za „wybitny wkład polskiego reżysera do kultury narodowej i światowej oraz wychowanie młodych twórców“
• 2004 – „Ziemia obiecana“ uznana Filmem Wszech Czasów w plebiscycie widzów Kino Polska, czytelników „Gazety Poznańskiej“ i słuchaczy Radia Merkury Wielkopolanie; Gwiazda Bałtyku – nagroda za całokształt twórczości, która przyczyniła się do integracji kulturalnej krajów nadbałtyckich
• 2005 – Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski; Złoty Medal Gloria Artis – Zasłużony Kulturze; Platynowe Lwy – nagroda za całokształt twórczości na 30. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni; tytuł doktora Honoris Causa Uniwersytetu Gdańskiego za „wybitne osiągnięcia w zakresie sztuki filmowej i teatralnej, pogłębioną refleksję nad historią i człowiekiem oraz za nieustanne odnawianie znaczeń“
• 2006 – Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Republiki Litewskiej; Medal Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie; Krzyż Średni z Gwiazdą Orderu Republiki Węgierskiej; Nagroda Neptuna – nagroda prezydenta Gdańska – za nawiązanie w swojej twórczości do gdańskiej tradycji; Złota Kamera za całokształt twórczości na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym Art Film w Trenczynie (Słowacja); nagroda za całokształt twórczości na 6. Festiwalu Filmowym „Vitae Valor“ w Tarnowie; Złoty Niedźwiedź – nagroda za całokształt twórczości na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie; Nagroda im. Jana Szczepanika – za wielki wkład w rozwój kinematografii polskiej
• 2007 – Złoty Medal Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej; Nagroda im. Czesława Miłosza przyznawana przez Ambasadę USA za wkład w rozwijanie porozumienia polsko-amerykańskiego; Złota Kaczka w kategorii „najlepszy film“ ostatniego półwiecza dla filmu „Ziemia obiecana“; Statuetka „Turysty 2007“ za całokształt pracy twórczej oraz zasługi dla promowania pozytywnego wizerunku Polski na świecie na 2. Międzynarodowym Festiwalu Filmów Turystycznych w Płocku
• 2008 – ukraiński Order Jarosława Mądrego; nagroda publiczności dla filmu „Katyń“ na Międzynarodowym festiwalu Filmowym „Filmfest DC“ w Waszyngtonie; Nagroda Filmowa Orzeł 2008 w kategorii „najlepszy film“ za film Katyń; Paszport „Polityki“ – Nagroda Specjalna za rok 2007 w kategorii Kreator Kultury; Honorowy Obywatel Miasta Opola; Nagroda Specjalna za całokształt twórczości na Festiwalu Filmowym w Sewilli; Bursztynowe Lwy dla filmu o najwyższej frekwencji w minionym roku, dla filmu Katyń na 33. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni; estoński Krzyż Ziemi Maryjnej; Tytuł „Człowieka Roku 2008“ przyznany przez „Gazetę Wyborczą“; nagroda za całokształt twórczości na 3. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym Art House w Batumi (Gruzja); „Złoty Smok“ – nagroda publiczności dla filmu „Katyń“ na 19. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Lubljanie; Nagroda Stowarzyszenia Prasy Zagranicznej dla najlepszego filmu europejskiego – nagroda dla filmu „Katyń“
• 2009 – Czeskie Lwy za rok 2008 w kategorii „najlepszy film zagraniczny“ dla filmu „Katyń“; Nagroda im. Alfreda Bauera za film „Tatarak“ na 59. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie; Order Sztuki i Literatury w randze Komandora Republiki Francji

///

Filmografia:

Krótkie metraże, filmy i seriale telewizyjne tv:

• 1951 – „Zły chłopiec“ – krótkometrażowy.
• 1968 – „Przekładaniec“ – 35-minutowy telewizyjny film fabularny z pogranicza komedii i filmu fantasy. Adaptacja noweli Stanisława Lema, oparta na jego dawnej humoresce „Czy Pan istnieje, Mister Jones“?. Historia dwóch braci, kierowców rajdowych, z których jeden ginie w wyścigu, a jego narządy zostają przeszczepione drugiemu z nich. Scenariusz napisał sam Stanisław Lem. W głównych rolach wystąpili Bogumił Kobiela i Jerzy Zelnik.
  (Nagrody: 1968 – Nagroda Przewodniczącego ds. Radia i Telewizji, Złoty Ekran przyznawany przez pismo „Ekran“; 1970 – Medal Specjalny na MFF Fantastycznych i Grozy w Sitges, Hiszpania)
• 1975 – „Ziemia obiecana“ – miniserial tv w czterech odcinkach.
• 1980 – „Z biegiem lat, z biegiem dni…“ – serial tv w ośmiu odcinkach.
• 1996 – „Moje notatki z historii“ – dokumentalny serial tv w pięciu odcinkach.
• 2000 – „Wyrok na Franciszka Kłosa“ – film tv

Filmy dokumentalne:

• 1951 – „Ceramika iłżecka“ – dokument krótkometrażowy.
• 1955 – „Idę do słońca“ – 14-minutowy film dokumentalny o rzeźbiarzu Xawerym Dunikowskim, zrealizowany z okazji jubileuszu 80. urodzin artysty. Wajda połączył tu formę wykładu (na temat prac Dunikowskiego i kolejnych etapów jego twórczości) z kreacją. Rzeźby eksponowano z fantazją, na przykład symbolicznie – na morskim tle.
• 1976 – „Umarła klasa“ – dokument. Sfilmowana inscenizacja najsłynniejszego spektaklu Teatru Cricot 2 Tadeusza Kantora Umarła klasa.
• 1977 – „Zaproszenie do wnętrza“ (premiera: 1978) – dokument średniometrażowy. Bohaterem filmu jest Ludwig Zimmerer.
• 1979 – „Pogoda domu niechaj będzie z tobą…“ (premiera: 1980) – dokument średniometrażowy.
• 1999 – „Kredyt i debet“ – dokument tv.
• 2001 – „Lekcja polskiego kina“ (premiera: 2002) – dokument tv.
• 2001 – „Pamiętam“ (część amerykańskiego cyklu „Broken silence“) – dokument średniometrażowy.
• 2004 – „Jan Nowak-Jeziorański 60 lat później. 1944-2004“ – krótkometrażowy dokument tv.

Pełnometrażowe filmy fabularne:

• 1954 – „Pokolenie“ (premiera: 1955) – debiut fabularny zainspirowany poetyką włoskiego neorealizmu. Wśród debiutujących współpracowników Wajdy znaleźli się także: Roman Polański, Zbigniew Cybulski, Kazimierz Kutz (asystent reżysera), Ignacy Taub (kierownik produkcji) oraz kompozytor Andrzej Markowski. W głównych rolach wystąpili Tadeusz Łomnicki i Tadeusz Janczar. Scenariusz według własnej powieści napisał Bohdan Czeszko. (Nagrody: 1955 – Nagroda Państwowa, wyróżnienie zespołowe)
• 1956 – „Kanał“ (premiera: 1957) – scenariusz według własnego autobiograficznego opowiadania: Jerzy Stefan Stawiński, zdjęcia: Jerzy Lipman. (Nagrody: 1957 – Srebrna Palma w Cannes ex aequo z Siódmą pieczęcią Ingmara Bergmana; Złoty Medal na Światowym Festiwalu Młodzieży i Studentów w Moskwie w kategorii „filmy fabularne młodych reżyserów“; 1958 – Złota Kaczka przyznana przez pismo „Film“ w kategorii „najlepszy film polski za rok 1957“)
• 1958 – „Popiół i diament“ – scenariusz: Jerzy Andrzejewski i Andrzej Wajda według powieści Jerzego Andrzejewskiego.
  (Nagrody: 1959 – nagroda FIPRESCI na MFF w Wenecji; Złota Kaczka przyznawana przez pismo „Film“ w kategorii „najlepszy film polski za rok 1958“; 1960 – nagroda Kanadyjskiej Federacji Stowarzyszeń Filmowych na MFF w Vancouver; 1961 – Dyplom Uznania na MFF w Ibadanie)
• 1959 – „Lotna“ – scenariusz: Wojciech Żukrowski i Andrzej Wajda według opowiadania Wojciecha Żukrowskiego. Fabuła zainspirowana była wyobrażonym przez Wajdę obrazem bohaterskiej szarży kawaleryjskiej z września 1939 roku. To historia pięknego białego konia, o którym marzą czterej ułani walczący w kampanii wrześniowej (kolejno giną). Lotna miała tu posłużyć jako symbol odchodzenia dawnego świata, którego końcem staje się klęska wrześniowa. To pierwszy barwny film Wajdy. Początkowo „Lotna“ spotkała się z krytyką polskich recenzentów. Zawsze jednak intrygowała. Alfred Hitchcock w rozmowie z François Truffautem zaliczył Lotną do grona „wielkich chorych filmów“. Poza całą masą nieszczęśliwych zrządzeń losu odbijających swe piętno na Lotnej już w trakcie jej realizacji podkreślano także nieudany duet aktorski (Jerzy Moes i Bożena Kurowska) filmowych nowożeńców. Wajda w obliczu miażdżących recenzji miał powiedzieć: „Być może moja oryginalność nie tkwi w moich zaletach, ale w moich błędach.“ Z czasem odbiór „Lotnej“ stał się bardziej przychylny. A. Helman pisząc o tym filmie ponownie po latach podkreśla nadrzędną rolę śmierci znacznie wpływającą na treść i tworzącą specyficzną atmosferę filmu.
• 1960 – „Niewinni czarodzieje“ to tytuł zaczerpnięty przez Jerzego Andrzejewskiego z pierwszej części „Dziadów“ Adama Mickiewicza. W rolach Pelagii i Bazylego wystąpili: amatorka, studentka filozofii Krystyna Stypułkowska i Tadeusz Łomnicki. Na ekranie pojawili się znani artyści: Roman Polański, Zbigniew Cybulski, Jerzy Skolimowski i Krzysztof Komeda.
• 1961 – „Samson“ – adaptacja powieści Kazimierza Brandysa opowiadającej o wojennych doświadczeniach młodego Żyda, Jakuba Golda. Scenariusz napisali wspólnie Andrzej Wajda i Kazimierz Brandys. Wajdzie zależało na stworzeniu atmosfery inspirowanej biblijną przypowieścią, na autora zdjęć wybrał więc Jerzego Wójcika pracującego ówcześnie nad Matką Joanną od Aniołów Jerzego Kawalerowicza. Brandys miał wizję odmienną, chciał bardziej realistycznego przedstawienia, w którym mógłby nawiązać do swoich okupacyjnych doświadczeń. Ten rozdźwięk twórczy znalazł swoje odbicie w filmie. Jakuba Golda zagrał francuski aktor Serge Merlin. W „Samsonie“ Wajda po raz pierwszy zdecydował się na zdjęcia w szerokoekranowej technice Cinemascope. Współpraca z Jerzym Wójcikiem dała efekt imponujących obrazów wojny. Do współpracowników Wajdy dołączyli także Zygmunt Hübner i Andrzej Żuławski. Wajda uznał jednak „Samsona“ za porażkę jako film o Holocauście i za nieudaną parabolę.
• 1961 – „Sibirska Ledi Magbet“ (Powiatowa Lady Makbet, premiera: 1962) na podstawie opowiadania rosyjskiego pisarza Nikołaja Leskowa „Lady Makbet z mceńskiego powiatu“ to swoista przygoda Andrzeja Wajdy z kinematografią jugosłowiańską. Konsekwencje konferencji w Spale z 29 i 30 października 1960 roku utrudniające artystom filmowym wypowiedź twórczą skłoniły Wajdę do pracy za granicą. Reżyser próbował zrealizować „Powiatową Lady Makbet“ rok wcześniej w Polsce, jednak ostatecznie film powstał w belgradzkiej wytwórni Avala Film. Scenariusz napisał znawca literatury rosyjskiej Sveta Lukić, a w swojej ekipie nie miał Wajda ani jednego Polaka.
  (Nagrody: 1962 – na Festiwalu w Puli za zdjęcia dla Aleksandra Sekulovicia i za główną rolę kobiecą dla Olivery Marković)
• 1962 – „Warszawa“ (nowela w filmie L’amour a vingt ans – Miłość dwudziestolatków) – jedna z pięciu części międzynarodowego francusko-japońsko-niemiecko-włosko-polskiego projektu. Autorami pozostałych części filmu nowelowego byli François Truffaut, Shintaro Ishihara, Marcel Ophüs oraz Renzo Rossellini. Autorem scenariusza polskiej noweli został Jerzy Stefan Stawiński a historia jego autorstwa inspirowana była prasową notatką o bohaterskim czynie pewnego mężczyzny, który uratował dziecko we wrocławskim ZOO. Mężczyzna wyjął dziecko z klatki białych niedźwiedzi, po czym oddalił się niezauważony. Na odtwórcę głównej roli Wajda wybrał Zbigniewa Cybulskiego. Wśród aktorskiej obsady znaleźli się również: Barbara Kwiatkowska, Marian Opania, Władysław Kowalski i Jan Englert. Z „Miłości dwudziestolatków“ zapamiętane zostały głównie nowele francuskiego i polskiego reżysera.
• 1965 – „Popioły“– scenariusz: Aleksander Ścibor-Rylski według powieści Stefana Żeromskiego. To czarno-białe widowisko, sfotografowane w szerokoekranowym formacie powstało w czasie dobrym dla adaptacji „wielkich powieści narodowych“. Wajda skompletował imponującą ekipę: operator – Jerzy Lipman, scenograf – Anatol Radzinowicz, kostiumolog – Jerzy Szeski oraz Andrzej Żuławski pełniący rolę drugiego reżysera. Wśród aktorów szczególną uwagę zwracali Daniel Olbrychski i Jan Nowicki. Tadeusz Lubelski pisał o „Popiołach“: „interpretując powieść Żeromskiego, napisaną w latach 1902-1903, a rozgrywającą się w ciągu piętnastu lat epoki napoleońskiej (1797-1812), Wajda uwspółcześnił ją, wydobywając – jak wcześniej w dziełach z okresu szkoły polskiej – polityczny dramat zawiedzionych nadziei i straconych złudzeń, atrakcyjność wszelkiej ideologii połączoną z zagrożeniem, jakie zawiera. Na przykładzie losów dwóch młodych bohaterów, Rafała i Krzysztofa, Wajda pokazał, jak została wykorzystana ich naiwność, i tysięcy takich jak oni“. (Nagrody: 1965 – Złota Kaczka przyznawana przez pismo „Film“ w kategorii „najlepszy film polski“)
• 1967 – „The Gates to Paradise“ („Bramy raju“, premiera: 1968) – scenariusz: Andrzej Wajda i Jerzy Andrzejewski według powieści Jerzego Andrzejewskiego. Koprodukcja brytyjsko-jugosłowiańska, o wyprawie krzyżowej dzieci, sfilmowana w jugosłowiańskich plenerach z angielskimi dialogami. W ekipie znaleźli się między innymi operator Mieczysław Jahoda, kostiumolożka Ewa Starowieyska, asystent Władysław Sheybal. Role dorosłych zagrali angielscy aktorzy: Lionel Stander – mnich, Fery Mayne – hrabia Ludovic. Film miał premierę na Festiwalu w Berlinie 23 czerwca 1968 r.i wszedł na krótko na niemieckie ekrany, nigdy jednak nie był rozpowszechniany w Anglii, ani w Polsce, a reżyser do dziś uważa „Bramy raju“ za swoje największe niespełnienie twórcze.
• 1968 – „Wszystko na sprzedaż“ (premiera: 1969) – scenariusz: Andrzej Wajda. (Nagrody: 1969 – Syrenka Warszawska Klubu Krytyki Filmowej SDP w kategorii filmu fabularnego, przyznana przez jury 1. Lubuskiego Lata Filmowego w Łagowie)
• 1969 – „Polowanie na muchy“ – scenariusz na podstawie własnego opowiadania: Janusz Głowacki. Uwodzicielska studentka polonistyki, kierująca się specyficznymi kryteriami w doborze partnerów, na kolejną ofiarę wybiera sobie nieudacznika Włodka, z którego bezskutecznie próbuje zrobić artystę. Joanna Piątek pisała, że to „Ironiczne spojrzenie na skutki emancypacji. Kobiety przejmują role męskie, pełnią kierownicze stanowiska i wybierają sobie partnerów. Mężczyźni stają się coraz bardziej bezwolni i godni politowania“.
• 1970 – „Krajobraz po bitwie“ – scenariusz według opowiadań obozowych Tadeusza Borowskiego: Andrzej Wajda i Andrzej Brzozowski. Fabuła filmu odnosi się głównie do „Bitwy pod Grunwaldem“ – historii pobytu pisarza w obozie przejściowym dla dipisów, zorganizowanym na terenie Niemiec przez władze amerykańskie, oraz do historii z czterech innych opowiadań Borowskiego: „Milczenie“, „Kolacja“, „Koniec wojny“, „Independence Day“. W rolach pary kochanków, Ireny i Tadeusza, wystąpili Stanisława Celińska i Daniel Olbrychski. Postać Ireny komentowano jako najlepszą i najbardziej autonomiczną postać kobiecą w dotychczasowej twórczości Wajdy. Film zwracał uwagę wizjonerstwem, budził kontrowersje, zaskakiwał atmosferą odmienną od literackiego pierwowzoru.
  (Nagrody: 1970 – Złota Kaczka pisma „Film“ w kategorii „najlepszy film polski“; 1971 -nagroda publiczności i nagroda za reżyserię podczas Lubuskiego Lata Filmowego w Łagowie i Syrenka Warszawska przyznawana przez Klub Krytyki Filmowej SDP w kategorii filmu fabularnego wręczoną podczas 3. Lata Filmowego w Łagowie; 1972 – I nagroda na MFF w Kolombo)
• 1970 – „Brzezina“ – film powstał bez scenariusza. Podstawę stanowiło opowiadanie Jarosława Iwaszkiewicza oraz improwizowane dialogi. Historia dwóch braci: chorego na gruźlicę Stasia (Olgierd Łukaszewicz) i leśniczego Bolesława (Daniel Olbrychski) pogrążonego w żałobie po stracie żony. W warstwie obrazowej można dostrzec silną inspirację płótnami Jacka Malczewskiego, Wyspiańskiego i Gierymskiego.
  (Nagrody: 1970 – nagroda FIPRESCI na MFF w Mediolanie na Międzynarodowych Targach Filmu Dokumentalnego i Telewizyjnego MIFED; 1971 – Złoty Medal na MFF w Moskwie; 1973 – Nagroda Fińskiego Stowarzyszenia Filmowców „Filmaur“ – dyplom honorowy; 1975 – Złota Pieczęć na MFF w Mediolanie – Nagroda miasta Mediolanu)
• 1971 – „Pilatus und andere“ (Piłat i inni, premiera: 1972) – scenariusz: Andrzej Wajda według wątku Piłata i Jeszui z powieści Mihaiła Bułhakowa „Mistrz i Małgorzata“. Fabularny film telewizyjny, wyprodukowany i nakręcony w Niemczech (RFN). Jan Kreczmar w roli Piłata, Daniel Olbrychski jako Mateusz Lewita i Wojciech Pszoniak jako Jeszua Ha-Nocri. Miejscem akcji uczyniono współczesny krajobraz urbanistyczny. Mimo dużego zainteresowania widowni bardzo wąsko rozpowszechniany w Polsce.
• 1972 – „Wesele“ (premiera: 1973). Upragniona przez reżysera, oryginalnie poprowadzona ekranizacja młodopolskiego dramatu. Scenariusz według utworu Stanisława Wyspiańskiego napisał Andrzej Kijowski. Wystąpili Ewa Ziętek, Daniel Olbrychski, Wojciech Pszoniak, Andrzej Łapicki i Franciszek Pieczka.
  (Nagrody: 1973 – Grand Prix „Złote Grono“ oraz Nagroda Koordynacyjnej Rady Artystycznej Kin Studyjnych na LLF w Łagowie; Srebrna Muszla na MFF w San Sebastian; 1974 – Złota Kamera przyznawana przez pismo „Film“ w kategorii „najlepszy film polski“ za rok 1973)
• 1974 – „Ziemia obiecana“ (premiera: 1975) – scenariusz: Andrzej Wajda według powieści Władysława Reymonta pod tym samym tytułem. W roli trzech przyjaciół wystąpili Wojciech Pszoniak, Daniel Olbrychski i Andrzej Seweryn. Film w odróżnieniu od powieści gloryfikował ową przyjaźń i pozwalał bohaterom ją ocalić. Wśród członków ekipy znaleźli się m.in.: Witold Sobociński, Edward Kłosiński, Wacław Dybowski, Andrzej Kotkowski, Wojciech Kilar. Widzowie i krytycy zaliczają „Ziemię obiecaną“ do dzieł najwybitniejszych zarówno w dorobku Wajdy, jak i historii polskiego kina. Absurdalna plotka o „antysemityzmie“ filmu odebrała mu szansę na Oscara.
  (Nagrody: 1975 – Grand Prix „Złoty Hugo“ na MFF w Chicago; Grand Prix – Wielka Nagroda Jury „Złote Lwy“ na FPFF w Gdańsku; nagroda publiczności na Międzynarodowym Forum Filmowym „Człowiek-Praca-Twórczość“ w Lublinie; Grand Prix „Złote Grono na LLF w Łagowie; Nagroda Koordynacyjnej Rady Artystycznej Kin Studyjnych; Złoty Medal na MFF w Moskwie; Nagroda „Filmcritica“; Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia; Syrenka Warszawska – Nagroda Klubu Krytyki Filmowej SDP przyznana podczas 7. LLF w Łagowie; 1976 – II nagrodą dziennikarzy na MFF w Brukseli; 1977 – I nagroda i nagroda za reżyserię na MFF w Kartagenie; Główna Nagroda na Przeglądzie Filmów Społeczno-Politycznych w Łodzi; Wielka Nagroda „Złotego Kłosa“ na MFF w Valladolid; 1978 – I Nagroda „Złote Laceno“ na MFF Neorealistycznego w Avellino; 2007 – Złota Kaczka 50-lecia przyznana przez pismo „Film“)
• 1976 – „Smuga cienia“ – scenariusz według powieści Josepha Conrada-Korzeniowskiego: Bolesław Sulik i Andrzej Wajda. Reżyser w rozmowie z Wandą Wertenstein powiedział „(…) jest to film inny niż te, które robiłem: film ascetyczny, suchy, jednowątkowy. Ten film dla mnie samego jest niespodzianką“. W głównych rolach wystąpili wtedy jeszcze mało znani Marek Kondrat (Joseph Conrad) i Tom Wilkinson (Ransome).
  (Nagrody: 1976 – Nagroda Główna Jury na FPFF w Gdańsku; 1978 – Złota Fregata – nagroda widzów na MPF Marynistycznych w Szczecinie; 1979 – Srebrna Karawela na MTF Morskiego w Kartagenie)
• 1976 – „Człowiek z marmuru“ (premiera: 1997) – scenariusz: Aleksander Ścibor-Rylski. (Nagrody: 1977 – nagroda dziennikarzy na FPFF w Gdańsku; 1978 – nagroda FIPRESCI na MFF w Cannes; 1979 – Nagroda Główna na MFF „FEST“ w Belgradzie; 1980 – nagroda specjalna jury na MFF w Kartagenie)
• 1978 – „Bez znieczulenia“ – scenariusz: Agnieszka Holland i Andrzej Wajda. Fabuła skupia się na osobistych i zawodowych problemach Jerzego (Zbigniew Zapasiewicz) – dziennikarza i intelektualisty, trafnie oddając nieprzyjazną atmosferę życia społecznego późnych lat 70.
  (Nagrody: 1978 – Grand Prix – Wielka Nagroda Jury „Złote Lwy“ na FPFF w Gdańsku; Samowar, Nagroda Entuzjastów Kina przyznawana przez DKF w Świebodzinie; 1979 – nagroda Jury Ekumenicznego na MFF w Cannes; Syrenka Warszawska – nagroda Klubu Krytyki Filmowej SDP w kategorii filmu fabularnego)
• 1979 – „Panny z Wilka“ – scenariusz według opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza napisał Zbigniew Kamiński. Powstanie filmu wiązało się z 85. urodzinami pisarza. Iwaszkiewicz został sfilmowany w końcowej scenie w pociągu. Wiktor Ruben (Daniel Olbrychski) powraca po piętnastu latach do Wilka – miejsca swojej młodości. Emocje związane z tym doświadczeniem budują niezwykłą atmosferę filmu. Wiktor spotyka się na nowo z pięcioma, niegdyś bliskimi mu, kobietami. Czas, który upłynął, nie pozwala im jednak na odbudowanie dawnych relacji. Wiktor opuszcza Wilko… W rolach głównych wystąpiły: Christine Pascal, Anna Seniuk, Maja Komorowska, Krystyna Zachwatowicz i Stanisława Celińska.
  (Nagrody: 1979 – Nagroda Specjalna Jury na FPFF w Gdańsku; 1980 – Fotel Widza – nagroda ZRF dla filmu polskiego mającego największą frekwencję w pierwszym roku eksploatacji przyznany podczas FPFF w Gdańsku)
• 1979 – „Dyrygent“ (premiera: 1980) – scenariusz: Andrzej Kijowski według własnego opowiadania. Częściowo nakręcona w Radomiu, mieście młodości reżysera, tragiczna historia wybitnego dyrygenta z Zachodu przyjeżdżającego na polską prowincję, by natchnąć tamtejszą orkiestrę. W roli dyrygenta Lasockiego wystąpił brytyjski aktor John Gielgud, partnerowała mu Krystyna Janda i Andrzej Seweryn.
  (Nagrody: 1980 – Nagroda Baskijskiego Towarzystwa Kulturalnego, nagroda FIPRESCI i nagroda OCIC – Międzynarodowa Organizacja Katolicka ds. Filmu, na MFF w San Sebastian; 1981 – Nagroda Główna na MFF „FEST“ w Belgradzie)
• 1981 – „Człowiek z żelaza“ – scenariusz: Aleksander Ścibor-Rylski. Losy cynicznego dziennikarza Winkla (Marian Opania), za sprawą którego poznajemy dalszy ciąg historii Agnieszki (Krystyna Janda) z Człowieka z marmuru i jej związku z synem Mateusza Birkuta – Maćkiem Tomczykiem (Jerzy Radziwiłowicz). Fabuła toczy się na tle wydarzeń historycznych Sierpnia 1980 roku.
  (Nagrody: 1981 – nagroda Jury Ekumenicznego i Złota Palma na MFF w Cannes; nagroda „Solidarności“ na FPFF w Gdańsku; „Srebrne Grono“ na LLF w Łagowie)
• 1982 – „Danton“ (premiera: 1983) – scenariusz według dramatu Stanisławy Przybyszewskiej Sprawa Dantona napisał Jean-Claude Carričre. Przy scenariuszu współpracowali także Agnieszka Holland, Bolesław Michałek i Jacek Gąsiorowski. Wydarzenia rewolucji kontra dramat uwikłanej jednostki. Tytułowego Dantona zagrał francuski aktor Gerard Depardieu a Robespierre’a Wojciech Pszoniak. Wśród obsady znaleźli się również Roger Planchon, Patrice Chéreau, czy Serge Merlin (Samson). Polsko-francuska produkcja w całości nakręcona we Francji.
  (Nagrody: 1982 – Cezar, Nagroda Francuskiej Akademii Sztuki Filmowej w kategorii „reżyseria“; Nagroda „Luis Delluc’a“; Nagroda „Unifrance Film“; 1984 – nagroda dziennikarzy na FPFF w Gdańsku)
• 1983 – „Eine liebe in Deutschland“ (Miłość w Niemczech, premiera w Polsce: 1990) według powieści Rolfa Hochhutha opowiadającej o losach Pauliny Kropp (Hanna Schygulla) mieszkającej w bawarskim miasteczku Brombach, mężatki zakochanej w polskim jeńcu Staszku Zasadzie (Piotr Łysak). Historia ta kończy się tragicznie, Paulina zostaje za karę zesłana na dwa lata do obozu koncentracyjnego a jej kochanek skazany na śmierć przez powieszenie. Scenariusz napisali wspólnie Andrzej Wajda i Bolesław Michałek. Narratorem uczyniono fikcyjną postać 50-letniego syna Pauliny (Otto Sander). Produkcja niemiecko-francuska.
• 1985 – „Kronika wypadków miłosnych“ (premiera: 1986) – scenariusz według własnej powieści napisał Tadeusz Konwicki we współpracy z Andrzejem Wajdą. Rozgrywająca się wiosną 1939 roku historia pierwszych miłości, w przededniu wojennego kataklizmu. Sentymentalny powrót do krainy dzieciństwa, azylu wyobraźni. Jedno z najważniejszych dokonań artystycznych kina polskiego lat 80. Powrót Wajdy do reżyserii w Polsce.
  (Nagrody: 1987 – Złota Taśma przyznawana przez Koło Piśmiennictwa SFP w kategorii „film polski“ za rok 1986)
• 1987 – „Les Possédés“ (Biesy, premiera: 1988). Wyprodukowany we Francji. Scenariusz według powieści Fiodora Dostojewskiego napisał Jean-Claude Carričre. Efekt filmowy daleki był jednak od scenicznych sukcesów „Biesów“ Wajdy. Mimo udziału tak znakomitych aktorów, jak: Bernard Briel, Isabelle Huppert, Jerzy Radziwiłowicz, Jean-Philippe Ecoffey, Omar Sharif, Lambert Wilson, Zbigniew Zamachowski, Piotr Machalica, Tadeusz Łomnicki, Bogusz Bilewski. Wajda uznał tę adaptację za „jedno z jego gorszych filmowych doświadczeń“.
• 1990 – „Korczak“. Pierwszy film Wajdy po przełomie politycznym. Scenariusz: Agnieszka Holland. Opowiadająca o wojennym okresie biografia doktora Janusza Kroczaka, humanisty, społecznika i wybitnego pedagoga pochodzenia żydowskiego. W roli tytułowej wystąpił Wojciech Pszoniak. Podczas zdjęć do Korczaka Wajda po raz pierwszy pracował z dziećmi.
• 1992 – „Pierścionek z orłem w koronie“ (premiera: 1993) – scenariusz według powieści Aleksandra Ścibor-Rylskiego „Pierścionek z końskiego włosia“: Andrzej Wajda, Maciej Karpiński, Andrzej Kotkowski. Próba nawiązania do problematyki i stylu „Popiołu i diamentu“ – arcydzieła polskiej szkoły filmowej. Zwieńczenie rozważań nad etosem AK.
• 1993 – „Nastazja“ (premiera: 1994). Produkcja japońska. Ucieczka od polityki w „czystą sztukę“. Scenariusz według powieści Fiodora Dostojewskiego „Idiota“ napisali Andrzej Wajda i Maciej Karpiński. Księcia Myszkina na oczach widzów przemieniającego się w Nastazję Filipownę zagrał najwybitniejszy japoński onnagata (aktor grający głównie role kobiece) Tomasaburo Bando.
• 1995 – „Wielki tydzień“ – scenariusz według opowiadania Jerzego Andrzejewskiego: Andrzej Wajda. Obraz zagłady warszawskiego getta widziany z oddali, oczami nieuczestniczących w nim Polaków. Osią fabuły jest próba ocalenia żydowskiej kobiety. Występują: Beata Fudalej, Wojciech Malajkat i Magdalena Warzecha, Artur Barciś, Maria Seweryn, Cezary Pazura.
• 1996 – „Panna Nikt“ – scenariusz według głośnej powieści Tomasza Tryzny: Radosław Piwowarski. Nie była to jednak udana adaptacja. Sam Wajda tak podsumowywał „Pannę Nikt“: „Jakbym ten film realizował przez sen… Wszystko tu jest banalne“. W rolach głównych wystąpiły: Anna Wielgucka, Anna Mucha i Anna Powierza.
  (Nagrody: 1997 – nagroda za reżyserię na MFF w Troi)
• 1999 – „Pan Tadeusz“ – scenariusz według poematu Adama Mickiewicza: Andrzej Wajda, Jan Nowina-Zarzycki, Piotr Wereśniak. Fabuła zawiera wszystkie znaczące wątki poematu. Dialogi pozostały niezmienione – aktorzy mówią mickiewiczowskim trzynastozgłoskowcem. Narratorem filmu jest sam Mickiewicz, który czyta znajomym poemat we własnym salonie. Widz rozpoznaje wśród nich postaci z poematu. W filmie wystąpili Bogusław Linda, Daniel Olbrychski, Michał Żebrowski, Grażyna Szapołowska, Andrzej Seweryn, Marek Kondrat, Krzysztof Kolberger, Alicja Bachleda-Curuś, Jerzy Trela, Jerzy Grałek, Marian Kociniak, Piotr Gąsowski, Andrzej Hudziak, Władysław Kowalski, Krzysztof Globisz, Siergiej Szakurow, Jerzy Bińczycki, Cezary Kosiński, Marek Perepeczko.
  (Nagrody: 2000 – nominowany do „Orła“, Polskiej Nagrody Filmowej w kategorii „najlepsza reżyseria“ i „najlepszy scenariusz“ za rok 1999; Złota Taśma przyznawana przez Koło Piśmiennictwa SFP w kategorii „film polski“ za rok 1999 ex aequo z filmem Dług)
• 2002 – „Zemsta“ – scenariusz według dramatu Aleksandra Fredry: Andrzej Wajda. Akcja filmu toczy się zimą. Rozpoczyna ją przybycie zziębniętego Papkina. Akcję umieszczono w XVII wieku ze względu na ówczesną wykwintność kostiumów. Mocną stroną filmu stała się jego obsada: Andrzej Seweryn (Rejent), Janusz Gajos (Cześnik), Roman Polański (Papkin), czy Agata Buzek w roli Klary.
  (Nagrody: 2003 – Brązowy Granat na FF Komediowych w Lubomierzu; nominowany do „Orła“ – Polskiej Nagrody Filmowej, w kategorii „najlepsza reżyseria“)
• 2005 – „Człowiek z nadziei“ (nowela w filmie Solidarność, Solidarność…). Wajda opowiada o dalszych losach idei Solidarności, o tym, co Polacy wynieśli z tamtych doświadczeń.
• 2007 – „Katyń“ oparty na motywach „Post mortem. Opowieść katyńska“ Andrzeja Mularczyka. Scenariusz: Andrzej Wajda wspólnie z Władysławem Pasikowskim i Przemysławem Nowakowskim. Pierwszy polski film o kłamstwie i zbrodni katyńskiej.
  (Nagrody: 2008 – Nagroda Publiczności na MFF w Denver; Bursztynowe Lwy na FPFF w Gdyni; Nagroda publiczności na MFF w Waszyngtonie; 2008 – nominowany do „Orła“ – Polskiej Nagrody Filmowej; nominowany do Oscara w kategorii „najlepszy film nieanglojęzyczny“)
• 2008 – „Tatarak“ (premiera: 2009) według: opowiadań Jarosława Iwaszkiewicza Tatarak i Sandora Maraiego Nagłe wezwanie oraz pamiętnika Krystyny Jandy „Zapiski ostatnie“. Studium relacji międzyludzkich, którym przewodzi miłość i śmierć. Wspaniałe kreacje aktorskie Krystyny Jandy i Jana Englerta.
  (Nagrody: 2009 – Nagroda im. Alfreda Bauera na MFF w Berlinie)
• 2012 – „Wałęsa. Człowiek z nadzei“
• 2016 – „Powidoki“

Polsky psaná pasáž převzata z časopisu Cultura.Pl. Zpracovala Monika Mokrzycka-Pokora, v srpnu 2003; aktualizováno v listopadu 2009, Agnieszkou Niezgody.

Více na oficiálních stránkách Andrzeje Wajdy: zde

• Autor: DN
• Publikováno: 10. října 2016

• Na hlavní stranu
• Na začátek stránky

Komentáře k článku: Zemřel Andrzej Wajda

Přidat komentář

(Nezapomeňte vyplnit položky označené hvězdičkou.)

Přidání komentáře

Jméno a příjmení: *

E-mail: *

Komentář: *

Δ